گزارش های یک خبرنگار
حقیقت را نباید در ذهن نگاه داشتگزارش های یک خبرنگار
حقیقت را نباید در ذهن نگاه داشتبورس با توافق هسته‌ای آرام شد
فطانت سکوت خود را شکست
هادی مومنی- محمد فطانت روز گذشته در دومین نشست خبری خود درباره موضوع‌های زیادی شفاف‌سازی کرد. نفر نخست سازمان بورس در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» که این نهاد چه برنامه‌هایی بر اساس ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در بخش سهم تامین مالی بازار سرمایه دارد، گفت با راه‌اندازی شرکت‌های Ratingو توسعه سیاست‌های جدید این بخش را به صورت جدی‌تر از همیشه در بازار سرمایه دنبال می‌کنیم. همچنین رییس سازمان بورس با اشاره به مجموعه‌ای از دلایل ریزش شاخص بعد از اعلام توافق هسته‌ای و دچار شدن بازار به یک عارضه، از ایجاد یک تغییر در سایت کدال خبر داد و زمان از سرگیری عرضه‌های اولیه در بازار سهام را اعلام کرد. محمد فطانت در جریان دومین نشست خبری سال‌جاری بعد از ارایه گزارش آماری از متغیرهای بورس‌ها، مجموعه‌ای از دلایل ریزش شاخص بعد از اعلام توافق هسته‌ای را اعلام کرد و خبر از دو اتفاق مهم داد. وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه یکی از معضل‌های اصلی بازار که در جلسه حقوقی‌ها با مقامات سازمان بورس نیز بر آن تاکید شد کمبود نقدینگی است. برنامه سازمان بورس برای حل این مشکل چیست، گفت: واقعیت آن است که در کلیت اقتصاد نقدینگی قابل توجهی وجود دارد. اینکه سرمایه‌گذاران منابع و نقدینگی خود را در چه بخشی سرمایه‌گذاری کنند مساله اساسی است. بازار سرمایه امروزه در شرایطی قرار گرفته که نیاز به حمایت‌های جدی دارد. به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد، سرمایه‌گذاران دارای دغدغه‌های بی‌شماری هستند و بورس با علایق و سلایق متعددی روبه‌رو است. وی در ادامه با تاکید اینکه جذاب شدن بازار سرمایه به عنوان راهکار کوچ نقدینگی به این بازار باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: یکی از روش‌های که باعث افزایش جاذبه بورس می‌شود و می‌تواند منابع را از سایر بخش‌ها به این بازار سوق دهد، ترویج صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که تعدادی مجوزهای جدید ارایه شده و آمادگی برای صدور مجوزهای دیگر هم وجود دارد به‌طوری که شرکت‌ها می‌توانند در تامین مالی از این صندوق‌ها بهره بگیرند.
کدال در قاب جدید
دبیر شورای عالی بورس با اعلام یک اقدام جدید از راه‌اندازی سیستم جدید کدال از ابتدای هفته آینده خبر داد و گفت: از جمله ویژگی‌های سیستم جدید امکان ارتباط با تمام مرورگرها و نرم‌افزارهای تلفن همراه، افزایش سرعت، امکان جست‌وجو و بارگذاری بهتر، سریع‌تر و ساده‌تر است. وی درباره زمان راه‌اندازی سیستم جدید گفت: فاز ابتدایی این طرح از ابتدای هفته آینده اجرایی خواهد شد و سیستم کدال در تارنمای Codal. ir قابل استفاده است. سیستم کنونی نیز تا 3 ماه به آدرس Codal. ir/old قابلیت دستیابی دارد اما بعد از اتمام مدت زمان یادشده، تنها سیستم جدید قابل دسترس خواهد بود.
عرضه‌های اولیه از شهریور با روش نوین
وی با بیان اینکه عرضه‌های اولیه در بورس از شهریور از سر گرفته می‌شود، از اجرای روش جدید ثبت سفارش در این باره خبر داد و گفت: نرم‌افزار ثبت سفارش آماده شده که یک روش نوین به حساب می‌آید و برای اولین بار در بورس اجرا خواهد شد. وی افزود: طراحی این نرم‌افزار انجام شده و امید است از اول شهریور با شرکت‌های کوچک که ناشران از حق انتخاب استفاده از روش جدید یا قدیم برخوردار هستند، شروع به این کار خواهیم کرد. البته انتخاب ناشران به صورت اختیاری در یک مدت زمان خاص صورت خواهد گرفت و بعد از آن تمامی عرضه‌های اولیه به روش جدید منتقل خواهد شد.
دچار شدن بازار به عارضه کم واکنشی
رییس سازمان بورس درباره آثار غیرمنتظره اعلام توافق هسته‌ای بر بازار سرمایه گفت: امروز شاهد هستیم شاخص بورس هر آن چیزی که در واقعیت بازار، شرکت‌های موجود و اتفاقات پیرامونی وجود دارد را به خوبی منعکس می‌کند. اعلام دلایل و چرایی نوسان‌های شاخص بعد از اعلام توافق هسته‌ای وظیفه تحلیلگران بازار، مشاوران سرمایه و... است اما آن چیزی که در این میان واضح است دیده شدن ظرفیت‌های متعدد بازار سرمایه در بیانیه منتشر شده از مذاکرات هسته‌ای است که یک اتفاق مهم و مثبت قلمداد می‌شود. این مقام مسوول با اشاره به دچار شدن بازار به عارضه کم واکنشی گفت: بازار سرمایه در این مقطع زمانی نه تنها به توافق هسته‌ای بلکه به همه اتفاقات خوب بی‌تفاوت است و این عارضه در چنین مواقعی آشکار می‌شود.
مهم‌ترین عوامل ریزش شاخص
وی با اشاره به مهم‌ترین عوامل ریزش حدود سه هزار واحدی شاخص بعد از اعلام توافق هسته‌ای گفت: در دوره زمانی که بورس روزهای حساس خود را پشت‌سر می‌گذاشت، فصل مجامع را پیش رو داشتیم. در چهار ماهه نخست سال 363 مجمع برگزار شد که جالب است بدانید 58 درصد از این میزان (212 شرکت) مجامع خود را در ماه تیر برگزار کردند و 169 شرکت از 212 شرکت نیز که از جمله شرکت‌های بزرگ و مهم بورس بودند در سه روز آخر تیر ماه به مجمع سالانه رفتند. وی ادامه داد: طبیعتا به خاطر اتفاقات خاصی که در برخی از صنایع در آن مقطع زمانی وجود داشت باعث شد وضعیت مخربی بر بازار سرمایه حکمفرما شود. از جمله این اتفاقات مربوط به صنعت بانکی بود به‌طوری که طبق اعلام بانک مرکزی بانک‌ها ملزم به تقسیم حداقلی سود به منظور تقویت بنیه مالی بانک‌ها شدند. به اعتقاد من این اقدام تصمیم درستی بود که در چشم‌انداز آتی این گروه نمایان خواهد شد.
کاهش سود تقسیمی گروه بانکی
فطانت با اعلام کاهش سود تقسیمی گروه بانکی در سال مالی 93 نسبت به سنوات گذشته گفت: شرکت‌های بانکی از حدود هشت هزار میلیارد تومان سود تقسیمی که طی سال‌های گذشته به آن دست یافته بودند در سال مالی قبل تنها توانستند 1600 میلیارد تومان سود تقسیمی را محقق کنند. این مقام مسوول ناهماهنگی در برخی از دستگاه‌ها در اعلام نرخ فرآورده‌های نفت خام و میعانات را از دیگر عوامل اثرگذار بر رکود بازار عنوان کرد و گفت: توقف و بازگشایی چند باره نماد شرکت‌های پالایشی به دلیل وجود ناهماهنگی‌هایی بر سر راه اعلام نرخ فرآورده‌های این گروه و به تنفس کشیده شدن مجامع سالانه برخی از این شرکت‌ها موجب شد بازار واکنش‌های منفی از خود نشان دهد. فطانت همچنین کاهش قیمت گندله و سنگ معدن، قیمت جهانی نفت، فلزات اساسی، مس، طلا و... را در وضعیت بنیادی شرکت‌های بورسی و به تبع آن کاهش شاخص بورس تاثیرگذار دانست.
دستاورد بزرگ هسته‌ای و برنامه‌های سازمان
وی نتیجه بزرگ توافق هسته‌ای را برگشت آرامش به بازار و رفع دغدغه‌های گذشته عنوان و به فرصت‌های پیش آمده در این باره اشاره کرد و گفت: سازمان بورس نیز همانند سایر بخش‌های اجرایی کشور برای دوران پساتحریم برنامه‌های مدونی دارد که از جمله آنها می‌توان به جذب سرمایه‌گذار خارجی، ارایه مجوز به نهادهای خارجی برای سرمایه‌گذاری در بازارسرمایه ایران اشاره کرد. فطانت با اشاره به اینکه بازار پول همچنان یک رقیب جدی برای بازار سرمایه محسوب می‌شود، گفت: جای تعجب دارد در زمانی که بخش واقعی اقتصاد نمی‌تواند سودهای مناسبی را کسب کند چطور نظام بانکی از پس پرداخت تسهیلات با نرخ 27 درصد به بالا که توسط برخی از موسسات داده می‌شود، بر می‌آید؟! این در حالی است که نرخ قانونی سپرده بانکی نیز با وجود اعلام‌های چندباره رعایت نمی‌شود و فعلا کوچ پول به سمت سیستم بانکی وجود دارد. امیدواریم این مساله با تصمیمات اتخاذ شده به زودی اصلاح شود. وی در ادامه به بند «6» اصلاحیه قانون اصل «44» و اقدامات سازمان بورس در این باره اشاره کرد و گفت: براساس این بند از قانون شرکت‌های ملزم به ارسال اطلاعات و صورت‌های مالی به سازمان بورس شده اند که با توجه به اطلاع‌رسانی‌های وسیع صورت گرفته تا به امروز اطلاعاتی از این شرکت‌ها دریافت نشده اما پاسخ استعلام‌های ما داده شده و طبق اعلام آنها، در شرف ارسال این اطلاعات هستند. وی از شرکت‌های مشمول بند «6» اصلاحیه قانون اصل «44» تقاضا کرد هر چه سریع‌تر صورت‌های مالی خود را به بورس ارسال کنند و ادامه داد: از آنجا که کمیسیون اصل «44» مجلس شورای اسلامی در نظر دارد گزارشی در این باره را به صحن علنی مجلس ببرد لازم است قبل از آن شرکت‌ها نسبت به ارسال اطلاعات خود اقدام کنند.
زمان برگزاری نهمین نمایشگاه بورس
وی درباره زمان برگزاری نهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس گفت: اعتقاد ما بر این است که برگزاری سالانه نمایشگاه بورس به کانون‌ها و نهادهای مردمی از جمله کانون کارگزاران و کانون نهادهای سرمایه‌گذاری واگذار شود و سازمان بورس نیز در جایگاه حامی در کنار این نهادها حضور داشته باشد. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته درصدد برگزاری یک همایش بین‌المللی در شهریورماه هستیم و نظر و پیشنهاد ما بر این بوده که نمایشگاه نهم بورس نیز همزمان با برگزاری این همایش برگزار شود.
آخرین اقدامات برای راه‌اندازی بورس ارز و تعاون
وی درباره اقدامات صورت گرفته در بحث راه‌اندازی بورس ارز گفت: امکانات و الزامات این موضوع در بورس کالا فراهم شده منتها همچنان بررسی‌های لازم در ارتباط با مزایا و معایب این اقدام با مقامات مسوول در حال انجام است. وی به یک مشکل در بحث راه‌اندازی بورس تعاون هم اشاره کرد و گفت: در راه‌اندازی این بورس مشکلی در خصوص شرکت‌های تعاونی سهامی عام مبنی بر روش رای دادن این شرکت‌ها در مجامع وجود دارد. در روش بلوک‌بندی ارایه آرا هنوز توافق قطعی حاصل نشده است البته کارگروهی فی‌مابین سازمان بورس، فعالان و اتاق تعاون تشکیل شده و به صورت ویژه موضوع ورود شرکت‌های تعاونی به فرابورس درحال پیگیری است.
رفتار سهامداران حقوقی
وی رفتار سهامداران حقوقی قبل و بعد از اعلام توافق هسته‌ای را مورد توجه قرار داد و گفت: سهامداران حقوقی در دو، سه هفته منتهی به توافق هسته‌ای 480 میلیارد تومان به‌طور خالص سهام در بازار سهام فروختند این درحالی است که بعد از توافق این میزان فروخته شده را جایگزین نکردند و عملکرد آنها با ضعف همراه بود و بار اصلی کار بر دوش سهامداران حقیقی قرار گرفت.
گزارش آماری از متغیرها
فطانت با اشاره به یکی از شاخص‌های مورد توجه بازار سهام گفت: بر اساس آخرین اطلاعات موجود، شاخص قیمت به درآمد بورس و فرابورس 5/5 مرتبه است. همچنین جمع کل دارایی‌های بورس و فرابورس 943 هزار میلیارد تومان است که 80 درصد از این دارایی‌ها از طریق بدهی تامین شده و 20 درصد مابقی حقوق صاحبان سهام است. وی ادامه داد: درآمد پیش‌بینی شده مجموع شرکت‌ها در بورس و فرابورس 247 هزار میلیارد تومان بوده این در حالی است که سود پیش‌بینی شده بورس و فرابورس به ترتیب 50 و 67 هزار میلیارد تومان بوده است. علاوه بر این سود خالص فرابورس هشت هزار میلیارد تومان ثبت شده است.
میزان بازده بورس و فرابورس
وی با اشاره به بازده کل شاخص بورس و فرابورس از ابتدای سال تاکنون گفت: در زمان یادشده شاخص کل بورس هفت درصد و شاخص فرابورس رشد 17 درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین ارزش معاملات بورس و فرابورس از ابتدای سال تاکنون هم 13 هزار و 500 و 13 هزار و 300 میلیارد تومان بوده است. سخنگوی سازمان بورس با اشاره کاهش به ارزش معاملات بورس کالا در چهار ماهه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته گفت: ارزش کل معاملات بورس کالا در چهار ماهه ابتدایی سال به جز معاملات آتی 11 هزار و 300 میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال 93 کاهش 23 درصدی را نشان می‌دهد که دلیل عمده آن نیز به دلیل کاهش معاملات پتروشیمی در بورس کالاست. معامله اوراق مشتقه مشتمل بر معاملات برق و نفت کوره نیز 208 میلیارد تومان از ارزش کل معاملات بورس کالا را به خود اختصاص داد. وی ادامه داد: ارزش معاملات بورس انرژی نیز در چهار ماهه ابتدایی سال 908 میلیارد تومان بوده که 800 میلیارد تومان آن در اختیار معاملات فیزیکی است.
بازتاب :
سکوت محض آقای رییس
ادامه ریزش شدید شاخص و ارزش بازار سهام
هادی مومنی- اگر روز گذشته سوم مرداد ماه که اولین روز معاملاتی بورس در دومین ماه تابستان بود شاخص کل بورس تنها 36 واحد دیگر کاهش پیدا می‌کرد یک بازگشت تمام عیار به کانال 66 هزار واحدی را مشاهده می‌کردیم که آخرین بار 15 تیرماه یعنی دقیقا 19 روز پیش در تابلوهای آماری تالار شیشه‌ای به ثبت رسیده بود. در حال حاضر با یک فضای مبهم و تا حد زیادی عجیب و غریب در بازار سهام روبه‌رو هستیم که تا به حال کم نظیر بوده یا حداقل در این مقیاس و شرایط روی نداده است. در حالی که اروپایی‌ها در حال سبقت گرفتن برای حضور در فضای اقتصادی ایران جهت سرمایه گذاری پس از توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 هستند و در سویی دیگر توافق هسته‌ای شکل گرفته در مجلس سنای آمریکا و در آینده‌ای نزدیک در مجلس شورای اسلامی ایران مورد بررسی و به احتمال قوی به تایید خواهد رسید، سهامداران بورس در ایران در یک پارادوکس عجیب قرار گرفته‌اند. پیشتر تصور بر این بود که این توافق به صورت روانی تاثیر آنی حداقل برای چند روز در بازار سهام داشته باشد و شور و شوق زایدالوصفی را در بورس ایجاد کند و حتی کارشناسان و تحلیگران خوشبین احتمال رسیدن شاخص بورس به بیش از یک هزار واحد را نیز با اعتماد به نفس کامل اعلام می‌کردد اما نه تنها این خوشبینی‌ها به یک یاس تمام عیار تبدیل شد، بلکه اوضاع هر روز بدتر از روز قبل در تالار شیشه‌ای دنبال می‌شود. ارزش بازار که نمایانگر سرمایه سهامداران در بورس است از 300 هزار میلیارد تومان در 22 تیرماه یعنی 12 روز قبل، به کمتر از 284 هزار میلیارد تومان رسیده که کاهشی معادل 16 هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد. خواندن این اعداد در نگاه اول شاید خیلی ساده و عادی به نظر بیاید که اتفاقا این یکی از آسیب‌های ادامه ریزش‌های بورس در این روزها برای همه فعالان در بازار است، اما دود شدن 16 هزار میلیارد تومان یعنی از بین رفتن حجم عظیمی از سرمایه‌هایی که با امید بازدهی و سود از سایر بازارهای موازی راهی بازار سهام شده اما نه نتها به سود منتهی نشده بلکه در یک چشم بر هم زدن 12 روزه نابود شده است. دلایل زیادی برای این واکنش بورس از سوی مقامات و کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌شود. از سفته بازان که همیشه در بورس هستند و اتفاق تازه‌ای نیست تا تحولات مشکوک که این بار زمزمه‌های تازه‌ای از آن به گوش می‌رسد. اینکه یک روزنامه معتبر سیاسی که همیشه سعی دارد مباحث حزبی جناح خود را در صفحه نخستش بازتاب دهد، یک مرتبه به ریزش‌های بورس واکنش نشان می‌دهد تا دولت را تحت فشار قرار دهد یا این موضوع که دست‌هایی پشت پرده در بازار سهام وجود دارد تا این بازار را به سمت اهداف مورد نظر خود بکشانند حتی در صورت حقیقت داشتن باز هم نمی‌تواند برای نهاد ناظر بازار سهام و مقامات ارشد آن توجیه‌کننده این افت‌های شدید باشد. رییس سازمان بورس در بدترین شرایط بازار سهام پس از توافق هسته‌ای در حالی که به تازگی ماه رمضان به پایان رسیده، روزه سکوت گرفته و کوچک‌ترین واکنشی نسبت به تحولات بورس به بزرگ‌ترین اتفاق سیاسی دو دهه ایران «توافق هسته‌ای» نشان نمی‌دهد. این استراتژی که پیش از این از سوی علی صالح‌آبادی، رییس سابق سازمان بورس نیز در روزهای غبارآلود و ریزشی بازار سهام به اجرا در می‌آمد این روزها برای فعالان بازار سهام سوال‌برانگیزتر شده است. اینکه نفر نخست سازمان بورس در این زمان که بازار به حمایت و نگاه‌های امیدبخش نیاز دارد به جای نزدیک شدن به فضای بازار به صندلی ریاست خود در سازمان بورس در خیابان ملاصدرا تکیه داده و آینده بازار سرمایه را در سکوت محض ارزیابی می‌کند و یا حداقل اقدامات حمایتی انجام شده را اعلام نمی‌کند، طبیعتا نمی‌تواند اعتمادهای سهامداران با تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع حتی می‌تواند به کاهش بیشتر اعتمادها در تالار شیشه‌ای منجر شود. البته محمد فطانت همیشه به صراحت اعلام کرده که تا وقتی اتفاقی قطعی روی ندهد، نیازی نمی‌بیند تا آن را در بازار سرمایه شفاف اعلام کند تا بی‌اعتمادی‌ها بیشتر نشود اما آیا در شرایط فعلی سیاست سکوت سیاست صحیح و جامعی است؟ حتی مدیران ارشد حلقه نخست رییس سازمان بورس نیز در شفاف‌سازی و حمایت از بازار در این روزهای سخت در موضع انفعال قرار دارند و با بیان سیاست‌ها سعی نمی‌کنند تا فضای بازار را به سمت آرامش و تعادل هدایت کنند. به هر حال در این روزها که سهامداران بیشتر از هر زمان دیگر تحت تاثیر اخبار حاشیه‌ای و شایعات قرار دارند و در نقطه مقابل بازار با کاهش‌های سنگین ادامه‌دار مواجه شده، حتی اظهارنظرهای ساده حمایتی مقامات ارشد سازمان بورس می‌تواند به آرامش رسیدن این بازار یا دست‌کم به کمتر شدن ریزش شدید این بازار کمک کند. روزهای آینده ثابت می‌کند که آیا سیاست فعلی تغییر می‌کند یا «سکوت» آقای رییس ادامه پیدا می‌کند.
بازتاب :
چرا فطانت ساکت است ؟
پایان انتظارات روانی در بازار سهام
این روزها اگر به تالار شیشه‌ای سری بزنید جو سرد و نا امید‌کننده معاملات و نگرانی سهامداران بیشتر از هر چیزی خودنمایی می‌کند. ظاهرا شاخص بورس، فراموش کرده که هر سقوطی با صعود همراه است چراکه طی چند روز اخیر بازار به شدت در مسیر کاهش‌های ادامه دار قرار گرفته به‌گونه‌ای که ارزش بازار سهام با افت بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده و به 305 هزار میلیارد تومان رسیده که نشان می‌دهد طی 10 روز اخیر 10 هزار میلیارد تومان ارزش خود را از دست داده است. از سویی دیگر شاخص بورس در همین دوره زمانی بیش از دو هزار واحد ریزش را تجربه کرده است. در کنار آن ادامه کاهش قیمت سهام و بازدهی در بازار اوضاع را بر هم ریخته است. انتظار می‌رفت بعد از تغییر رییس سازمان بورس اتمسفر بازار سهام تغییر مثبتی را تجربه کند اما نه‌تنها این پیش‌بینی محقق نشد از طرفی بیشتر از قبل سهامداران تحت فشار کاهش قیمت سهام خود روبه‌رو شده‌اند. علاوه بر ریسک‌های موجود همیشگی که همگان بارها و بارها آن را اعلام می‌کنند، مهم‌ترین دلیل این ابهام و شکل گرفتن فضای خلاء در بازار سهام، اعلام نشدن برنامه‌های محمد فطانت برای اداره و حمایت از بازار سرمایه و به‌خصوص بازار سهام و سهامداران آن است. اینکه رییس جدید سازمان بورس در حال مذاکره با مقامات دولتی، حاکمیتی و مدیران تاثیرگذار سیاسی و اقتصادی است بر کسی در بازار پوشیده نیست اما اینکه هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی از طرف وی و سازمان مطبوعش اعلام نمی‌شود اوضاع را بسیار شکننده و نگران‌کننده کرده است. همه فعالان بازار سرمایه در انتظار موشکافی برنامه‌هایی هستند که قرار است اوضاع را دگرگون کند اما این سکوت فعلی به فشار و بی‌اعتمادی سهامداران در تالار شیشه‌ای تبدیل شده است. آیا رییس جدید می‌داند که فضای بازار سرمایه با فضای سیستم بانکی که وی در آن مشغول به مدیریت بوده است متفاوت است. آیا اساسا مدیران درجه اول سازمان، شرکت بورس و نهادهای مربوطه فضای بازار سهام و جامعه تقریبا هفت میلیونی آن را به درستی برای فطانت ترسیم کرده‌اند تا وی بداند کوچک‌ترین تحرک مثبت از طرف وی اگر ضمانت اجرایی داشته باشد جهنم فعلی بورس را به بهشت معاملاتی تبدیل می‌کند؟ به هر روی این فضا اگر در هفته آینده هم ادامه داشته باشد بسترساز اتفاق‌های غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد که عواقب آن می‌تواند برای همه فعالان بازار سرمایه گران تمام شود.
منبع :
روزنامه جهان صنعت + بخش دوم + سوم + چهارم