برای کشوری که بیش از یکصد
سال از اکتشاف نفت در آن میگذرد و هنوز دارای یک بورس برای این طلای سیاه نیست
عرضه نفتخام در بورس کالا در سالجاری میتوانست یک اتفاق ویژه باشد از این جهت
که ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده و تاثیرگذار نفت در جهان باید از سالها
پیش به فکر راهاندازی یک بورس نفت مستقل در ابعاد منطقهایی و جهان میبود که بهخاطر
شرایط ویژه سیاسی، اقتصادی و راهبردی سالیان گذشته و حال حاضر این رویای دیرین هیچگاه
از حد شعارهای دولتمردان و تصمیمسازان فراتر نرفت و بورس نفت در ایران شکل نگرفت
و حتی عرضه محدود آن در بورس کالا با کارشکنیهای وزارتخانه صددرصد دولتی ایران به
سرانجام نرسید و حال در رویدادی تازه بالاخره بعد از مدتها دعوای پنهان و آشکار
بین بورس و وزارت نفت بر سر عرضه نفتخام در بورس کالا که در چند نوبت با فشارهای
وزارت نفت این عرضه با شکست روبهرو شد حال در تصمیمی تازه به جای بشکههای نفتخام
این بار قرار است اوراق سلف نفت برای مردم عرضه شود تا شاید از این طریق به جای
راه پیدا کردن بشکههای نفتخام در سبد سرمایهگذاری خانوادههای ایرانی یا پول آن
در سفرههای مردم اوراق خوش آب و رنگ این کالای وسوسهانگیز که به طلای سیاه معروف
است جایگزین همه آرزوهای گذشته شود تا با عرضه و فروش این اوراق دو طرف، یعنی دولت
و مردم به سود مدنظر خود دست پیدا کنند.
در آخرین رویدادهای مرتبط با
این اوراق دستورالعملهای اوراق سلف نفتی نیز به تصویب هیات مدیره سازمان بورس
رسیده است و برای آنکه در آیندهای نزدیک شائبههایی همچون قمار بودن این معاملات
که این روزها به برچسب ناخوشایند معاملات آتی تبدیل شده است، شکل نگیرد یا خلاف
شرع و موازین اقتصاد اسلامی نباشد کلیات این اوراق در کمیته فقهی سازمان بورس نیز
مورد بررسی، تحلیل و تصویب کارشناسان فقه و شرع اسلامی قرار گرفته است تا همه چیز
در آینده با یک برنامهریزی و استانداردهای تدوین شده کامل و جامع پیش برود.
تصویب دستورالعمل اوراق سلف نفتی
براساس آخرین تصمیمها رییس سازمان بورس اوراق بهادار نیز از تصویب دستورالعمل سلف موازی نفتی در هیاتمدیره این سازمان خبر داد و به پایگاه اطلاعرسانی بازار سرمایه گفت: در جلسه اخیر هیات مدیره سازمان بورس، دستورالعمل سلف موازی نفتی بررسی و به تصویب رسید. وی اظهار داشت: از این پس وزارت نفت میتواند با اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح، اوراق سلف نفتی منتشر کند.علی صالحآبای خاطرنشان کرد: دستورالعملهای اوراق مرابحه و قرضالحسنه نیز در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس به تصویب رسیده است و هماکنون در دستورکار هیات مدیره سازمان قرار دارد. سخنگوی سازمان بورس در مورد زمان راهاندازی معاملات آپشن در بورس اوراق بهادار تهران و بورس کالا گفت: در حال حاضر بسترهای مقرراتی این معاملات در بازار سرمایه فراهم است. وی اضافه کرد: دستورالعملهای معاملات آپشن کالا و سهام در کمیته تدوین مقررات تصویب و در هیاتمدیره سازمان بورس مطرح شده است. رییس سازمان بورس گفت: دستورالعملهای فوق به کمیته فقهی سازمان بورس ارسال شده است تا از لحاظ شرعی و فقهی مورد بررسی قرار گیرد. صالحآبای با بیان اینکه معاملات قراردادهای آتی بورس تهران به سیستم جدید منتقل شده است، افزود: هنوزBack office کارگزاریها متناسب با ساختار جدید ارتقا نیافته است و باید نرمافزارهای واسط تکمیل شود تا شرایط برای راهاندازی معاملات آپشن در بازار مهیا شود. رییس سازمان بورس راهاندازی معاملات آپشن را یکی از ضرورتهای بازار اوراق بهادار اعلام و اظهار امیدواری کرد تا هرچه سریعتر بسترهای نرمافزاری این معاملات در بازار فراهم شود.
اعلام موافقت کمیته فقهی
در همین حال رییس اداره امور بورسها و ناشران نیز از تصویب جزییات دستورالعمل اوراق سلف نفتی در چهارشنبه هفته گذشته در کمیته فقهی سازمان بورس خبر داد و گفت: شنبه هفته جاری نیز این دستورالعمل در هیات مدیر سازمان بورس بررسی و تصویب شد. محمود خواجهنصیر در گفتوگو با فارس ضمن اشاره به اینکه پیش از این کلیات این اوراق در کمیته فقهی به تصویب رسیده بود، اظهار داشت: پس از تصویب جزییات در کمیته فقهی، شنبه هفته جاری این دستورالعمل در هیات مدیره سازمان مطرح و به تایید رسید. رییس اداره امور بورسها و ناشران در خصوص مراحل بعدی برای انتشار این اوراق بیان کرد: پس از این، مشخصات قرارداد از جمله نرخ سود، مدت قرارداد و سایر موارد باید از سوی شرکت ملی نفت ایران به بورس کالا و سپس به هیات پذیرس ارسال و به تصویب برسد.
اوراق سلف نفتی چیست؟
اوراق سلف موازی نفت یک ابزار جدید مالی است که قرار است بر اساس مشخصات آن یک کف سود برای خریداران اوراق در نظر گرفته شود حتی دارنده اوراق، اختیار فروش اوراق نفتی را در سررسید به شرکت ملی نفت در صورت متضرر شدن دارد.همچنین توافق شده که معاملات ثانویه آن در بورس کالا انجام شود ولی عرضه عمومی این اوراق میتـواند در شبکه بازار سرمایه یا بانکی انجام شود. همچنین در تعیین قیمت اوراق سلف نفتی جدا از اینکه قیمت خرید و فروش آن در بازار ثانویه براساس مکانیزم عرضه و تقاضا محاسبه میشود، دو متغیر زمان باقیمانده تا سررسید اوراق و نوسانات قیمت روزانه نفت مهم است. به طوری که هر چه زمان سررسید نزدیکتر باشد، سود دوره نگهداری اوراق برمبنای قیمت روز نفت بوده و قیمت آنچه در زمان خرید و چه در زمان سررسید اوراق به نرخ مرجع بانک مرکزی برای ارز دلار تعیین میشود.
در شرایطی که در روزهای اخیر معاملات آتی سکه بهار آزادی در بورس کالا بعد از فروکش کردن هیجانات هفتههای گذشته که بهخاطر تاثیر روانی اعلام تحریمها و نگرانی سرمایهگذاران شکل گرفته بود با یک روند منفی در قراردادها مواجه شده است، حرفهای معنیدار محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی مبنی بر قمار بودن معاملات آتی سکه طلا در حاشیه نشست صبحانه کاری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران باعث شد نگرانیهای بزرگی در بین معاملهگران سکه بهار آزادی در بورس کالا بهوجود بیاید. این سخنان در حالی مطرح شده است که ماهیت شکلگیری معاملات آتی سکه طلا از ابتدا و تا به امروز در یک چارچوب استاندارد و تایید شده از لحاظ شرعی و فقهی تعریف و اجرا شده است و نهادهایی همچون شورای عالی بورس، کمیته فقهی سازمان بورس و نهادهای نظارتی دیگر در جریان شکلگیری و انجام این معاملات همکاریهای منسجمی داشتهاند و اینگونه اظهارنظرها از سوی یک مقام رسمی سوالبرانگیز است. این سخنان در حالی بیان میشود که در ماههای پیش معاملات آتی سکه طلا همانند سایر بازارهای مالی دیگر یک روند معمول را در پیش گرفته بود. از قمار بودن معاملات در این بازار خبری نبود اما در حال حاضر که بهخاطر تحریمها و فشارهای سیاسی موجود که از سوی سایر کشورها بر اقتصاد کشورمان تحمیل میشود و همه نهادها و مراکز اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است و ترس مردم بهخاطر آینده سرمایهگذاریهایشان بعضی از بازارهای مالی همانند سکه بهار آزادی و ارز را متشنج کرده است به یکباره معاملات آتی سکه بهار آزادی باید قربانی تصمیمسازیهای جدید شود و به جای اشباع بازار و شعبههای فروش سکه در سراسر کشور یا به قول بهمنی فراهم کردن شرایطی که سکه به سوپرمارکتها هم وارد شود یک شوک روانی را به سرمایهگذاران این بازار وارد کند که اولین واکنش آن نگرانیهایی بود که روز گذشته فعالان این معاملات از خود نشان دادند. هرچند که سازمان بورس و در راس آن علی صالحآبادی در برابر اینگونه فشارها مقاومت کرد و پیشنهاد عرضه پیشفروش سکه در بورس کالا را بیان کرد اما از سویی دیگر افت قراردادهای معاملات سکه آتی در روزهایی که مردم برای خرید سکه در جلوی بانکها صفهای شلوغی را تشکیل دادهاند هم تاکیدی دیگر بر این موضوع است که اگر در هفتههای پیش بهخاطر جو روانی منفی، معاملات آتی سکه بهار آزادی یک رکورد 850 هزار تومانی برای تیرماه 1390 به ثبت رساند اما روند معاملات در روزهای بعد و بهخصوص در آخرین معاملات جهتهایی مخالف عطش مردم برای خرید را نشان میدهد و قراردادهای ثبت شده این معاملات مبلغهایی منطقی و عادلانهتری را در پیش گرفته است.
سکه در بورس کالا پیشفروش شود
در همین زمینه رییس سازمان بورس اوراق بهادار گفت که بانک مرکزی میتواند پیش فروش سکه را در بازار شفاف بورس کالا انجام دهد تا قیمتها براساس مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص شود. به گزارش سنا، علی صالحآبادی به عمق خوب و حجم مطلوب معاملات بازار آتی سکه طلا اشاره کرد و اظهار داشت: خوشبختانه معاملات آتی سکه به یک بازار رسمی و تحت نظارت تبدیل شده است به طوری که معاملات این کالا با مکانیزم عرضه و تقاضا و در فضایی شفاف انجام میشود. سخنگوی سازمان بورس گفت: سرمایهگذاران در گذشته برای سرمایهگذاری در حوزه طلا باید این کالا را خریداری میکردند اما آنان در حال حاضر میتوانند سرمایهگذاری خود را از طریق اوراق آتی سکه انجام داده و از سود پیشبینی شده آن، استفاده کنند. وی خاطرنشان کرد: معتقدم بازار آتی سکه، امکان مناسبی برای بانک مرکزی است تا پیشفروش سکه برای ماههای آینده را از طریق بورس کالا انجام دهد که به طور حتم این امر باعث میشود تعادل در این بازار ایجاد و نرخها به سمت ارزش واقعی خود حرکت کنند. رییس سازمان بورس افزود: بورس کالا میتواند با تفاهم بانک مرکزی، بسترهای لازم برای پیش فروش سکه را در این شرکت فراهم کند.
سقوط 3 درصدی قیمت سکه در قراردادهای آتی
آخرین آمارهای معاملات آتی سکه طلا نیز نشان میدهد در پایان معاملات روز شنبه قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالای ایران قیمت سکه برای تحویل در ماههای دی و اسفند امسال و اردیبهشت و تیر سال آینده با حدود سه درصد کاهش مواجه شد. به طوری که قیمت سکه بهار آزادی روز شنبه برای تحویل در تیرماه سال 1391 با 99/2 درصد کاهش به هفت میلیون و 651 هزار ریال رسید که این رقم 235 هزار ریال کمتر از قیمت روز معاملاتی ماقبل بود. همچنین قیمت سکه در قراردادهای آتی اردیبهشت 91 نیز با یک کاهش 216 هزار ریالی و رسیدن به رقم شش میلیون و 999 هزار ریال افتی 99/2 درصدی را تجریه کرد. کاهش 99/2 درصدی البته مشمول قراردادهای آتی تحویل اسفند 90 هم شد تا قیمت سکه این قراردادها با 196 هزار ریال کاهش تا رقم شش میلیون 367 هزار ریال پایین بیاید. در این میان بهای سکه طلای قابل تحویل در دیماه سالجاری نیز با 92/2 درصد کاهش به پنج میلیون و 919 هزار ریال رسید تا شانه به شانه قیمت نقدی سکه طلا برسد. همچنین بهای هر قطعه سکه طلای بهای آزادی در بازار تهران پنج میلیون و 900 هزار ریال بود که به این ترتیب با قیمت سکه تحویل دیماه در بورس کالای ایران همسان شده است. براساس این گزارش، در مجموع معاملات قراردادهای آتی بورس کالای ایران در روز شنبه سه هزار و 347 قرارداد آتی سکه طلا توسط خریداران و فروشندگان دادوستد شد که ارزش این قراردادها بیش از 210 میلیارد ریال رسید.
برترینهای آبان ماه بورس در سال 1390
ماه آبان را باید ماه حبههای قند بورس نامید چراکه در این دوره زمانی، شرکتهایی که در صنعت تولیدات قند و شکر هستند و اغلب در میان سایر شرکتها به عنوان شرکتهایی با چراغ خاموش معروفاند، عملکرد دور از انتظار داشتند و با رشد قیمت فزاینده سهام خود، سهامداران خود را شیرینکام کردند.در این ماه و در صدر شرکتهای قندی که بیشترین افزایش قیمت را تجربه کردند، شکر شاهرود، قند قزوین، قند پیرانشهر و قند نیشابور با بیش از 50 درصد افزایش قیمت مواجه شدند و با رقص قیمتی خود در تابلو قرمزرنگ بورس چشمها را به سوی خود خیره کردند.
آمار معاملات سهام و حقتقدم
گزارش
بازار اوراق بهادار در ماه آبان حاکی از آن است که هرچند بسیاری از متغیرهای آماری
با کاهش و افت منفی مواجه شدند اما سهامهای پرطرفدار همانند همیشه مورد استقبال
سهامداران بازار قرار گرفتهاند. در این ماه ارزش کل معاملات سهام و حقتقدم با
4/36 درصد کاهش تا 210/11 میلیارد ریال عقبنشینی کرد. حجم سهام و حقتقدم معاملهشده
نیز با 8/31 درصد افت نسبت به مهرماه به 222/4 میلیون سهم رسید.
یکی
دیگر از نماگرهایی که در این ماه با نوسان منفی مواجه شد، ارزش معاملات خرد و بلوک
و حجم این معاملات بود به طوری که ارزش معاملات خرد و بلوک با 9/17 درصد کاهش به
156/8 میلیارد ریال و حجم معاملات خرد و بلوک نیز با 4/7 درصد افت به 445/3 میلیون
سهم رسید.
کاهش
در تعداد خریداران سهام از 119 هزار و 38 نفر با افت 4/27 درصدی به 86 هزار و 397
نیز علامت خوب و مثبتی برای بازار اوراق بهادار محسوب نمیشود.
براساس
این گزارش به همان میزان که ارزش کل معاملات سهام و حقتقدم و حجم سهام و حقتقدم
معاملهشده در بازار اول با آمارهای منفی مواجه شد اما در بازار دوم شرایط مساعد و
مثبت بود به نحوی که ارزش کل معاملات سهام و حقتقدم و حجم سهام و حقتقدم معاملهشده
به ترتیب 8/74 و
9/78 درصد تغییر مثبت را تجربه کردند.
وضعیت شاخصها
عملکرد
شاخصهای بورس در ماه آبان در تمامی پارامترهای تعریفشده «شاخص کل، شناور آزاد،
بازار اول، بازار دوم، مالی، صنعت، 50 شرکت برتر و 30 شرکت بزرگ» با سقوط روبهو
شدند.
در
این دوره شاخص کل معاملات نسبت به مهرماه با 943 واحد ریزش به 25 هزار و 207 واحد
نزول پیدا کرد. شاخصهای شناور آزاد نیز با 778 واحد ریزش به 32 هزار و 700 واحد،
بازار اول با 829 واحد کاهش به 21 هزار و 446 واحد، بازار دوم هم با 840 واحد افت
به 30 هزار و 324 واحد رسیدند.
همچنین
شاخص مالی نیز با دو هزار و 242 واحد ریزش به 67 هزار و 744 واحد و شاخص صنعت نیز با 751 واحد کاهش
به 19 هزار و 341 واحد نزول پیدا کرد.
اوضاع
در ماه پاییز نیز برای 50 شرکت فعالتر و 30 شرکت بزرگ چندان مساعد نبود چراکه
میانگین موزون و میانگین ساده 50 شرکت بازار و 30 شرکت بزرگ هم با کاهش مواجه شده
است.
هرچند
در هفته آغازین ماه آذر معاملات قراردادهای آتی سهام رکوردهای بیسابقهای را به
ثبت رساند و کار را به جایی کشاند که رییس کل بانک مرکزی از حبابی بودن قیمتها
سخن به میان آورد تا قیمتهای معاملات قراردادهای آتی سهم کاهش پیدا کند اما اوضاع
ناامیدکنندهای در آمارهای این معاملات برای ماه آبان به ثبت رسیده است به طوری که
ارزش کل معاملات قرارداد آتی با 64 درصد کاهش به پنج میلیارد ریال و تعداد قرارداد
آتی معاملهشده نیز با 57 درصد افت از 355 واحد به 150 واحد رسید که رکود محض را
برای معاملات قراردادهای آتی سهام به وجود آورده است.
برترینهای تالار شیشهای در آبانماه
طی 20 روز کاری معاملات سهام در تالار شیشهای، اتفاقات گستردهای در جایگاههای شرکتهای بورسی به وجود آمد و عمدهترین تحول به پرطرفدار شدن سهم شرکتها و صنایع قند و شکر در بورس مربوط میشود و کار را به جایی کشاند که صفهای خرید سهام قندیها در حالی که برای اکثر این شرکتها اتفاق سادهای رخ نداده بود تعجب کارشناسان بورسی را برانگیخت که البته با فروکش کردن این استقبال در انتهای ماه آبان تقریبا وضعیت به شرایط عادی برگشت.
بیشترین افزایش قیمتها
در معاملات آبانماه از میان شرکتهایی که با افزایش قیمت مواجه شدند، شکر شاهرود با 78 درصد، قند پیرانشهر با 64 درصد، قند نیشابور با 63 درصد و قند قزوین با 62 درصد بیشترین افزایش قیمت را به ثبت رساندند.
بیشترین کاهش قیمت
در مقابل شرکتهایی که بیشترین کاهش قیمت را در ماه گذشته به ثبت رساندند، حقتقدم پگاه آذربایجانغربی با 90 درصد، حقتقدم لاستیکی سهند با 70 درصد و حقتقدم زامیاد با 53 درصد بالاترین افت را در بین سایر شرکتها به ثبت رساندند.
پرطرفدارترین سهمها
آمارهای مرتبط درخصوص پرطرفدارترین سهمها تقریبا نسبت به ماه مهر دچار تغییرات اساسی نشدهاند. در این ماه بانک پاسارگاد با 31 هزار و 93، صدرا همچون همیشه به عنوان یکی از محبوبترینها با 16 هزار و 631، سایپا با 9 هزار و 860، حقتقدم زامیاد با هفت هزار و 976، فولادمبارکه اصفهان با هفت هزار و 969، صنایع پتروشیمی کرمانشاه با هفت هزار و 372، سرمایهگذاری غدیر با شش هزار و 607، مخابرات با پنج هزار و 992، مپنا با پنج هزار و 879 و بانک ملت با پنج هزار و 854 دفعه پرمعاملهترین سهمها را از آن خود کردند.
بالاترین ارزش معاملات
بیشترین ارزش معاملات در ماه گذشته به بانک پاسارگاد تعلق گرفت و بعد از این بانک، بانک انصار، صدرا، مخابرات، فولادمبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی کرمانشاه، بانک ملت، بیمه پارسیان، داروسازی اسوه و سرمایهگذاری غدیر ردههای بعدی را به دست آوردند.
بیشترین سهام معاملهشده
از میان شرکتهای بورسی، بانک پاسارگاد همانند رتبهبندی ارزش معاملات در صدر این گروه نیز قرار دارد و پس از آن، بانک انصار، صدرا، حقتقدم زامیاد، مخابرات، حقتقدم بانک انصار، بانک ملت، توسعه صنعتی، فولاد مبارکه اصفهان و بیمه پارسیان قرار دارند.
بالاترین و پایینترین P/E
نسبت P/E که قدرت نقدشوندگی سهم شرکتها را نشان
میدهد و یک راه برای خرید و فروش اوراق بهادار است نیز همیشه معاملهگران را به
سوی خود هدایت میکند. در آبانماه گروه صنعتی ملی با P/E 124، شهد ایران با 605، نیروی زنگان با 372، پارسسرام با 101 دارای
بیشترین مقدار P/E و
شرکتهای بینالملل پارس با 26/1، چرخشگر با 85/1،
آتیه دماوند با 57/2، الکتریک شرق با 63/2 و قطعات اتومبیل ایران با 66/2 مرتبه کمترین نسبت P/E را به دست آوردهاند.در
میان بیشترین و کمترین مقدار P/E، گروه
صنعتی ملی با P/E
1242 مرتبه یک عدد عجیب در میان شرکتهای حاضر در بورس است.
در
یک نتیجهگیری کلی باید گفت هرچند این آمار نشاندهنده کشش بازار و جذب سهامداران
به سوی سهامهای مربوطه است اما در میان این اطلاعات علامتهای سوال بیشماری وجود
دارد که باید در یک گزارش مستقل دیگر به تحلیل جزییتر موارد پرداخته شود تا
سهامداران اینگونه شرکتها با درک درستی از وضعیت حقیقی اقدام به خرید و فروش سهمها
کنند تا در شرایط بحرانی متضرر نشوند.
منبع : روزنامه جهان صنعت
براین اساس در شرایط طبیعی هر گونه اختلال و کاهش سرعت در مسیر اطلاع رسانی شفاف، ساده و بهنگام در هر یک از ارکان مجموعه های فعال در اقتصاد کشور تبعات منفی گسترده ایی را به دنبال خواهد داشت و علاوه بر این که موجبات عدم اطمینان سرمایه گذران را فراهم می کند، باعث می شود تا یک رانت اطلاعاتی بعضا ناخواسته در این گونه نهادهای اقتصادی شکل بگیرد که همین مساله خود عامل شکل گیری و رشد فساد در درون این گونه نهادها خواهد شد.
در همین زمینه سازمان بورس و اوراق بهادار کشور به عنوان ناظر بازار سرمایه از ابتدای فعالیت های خود علاوه بر انجام فعالیتهای مختلف ساماندهی بورس و نظارت بر فعالیت هایی همچون پذیرش، عرضه، خرید و فروش سهام و ... به عنوان تنها متولی رسمی اطلاع رسانی در خصوص آخرین رخدادهای شرکتها و آثار آن بر صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس شناخته می شود و حجم گسترده ایی از اطلاعات روزانه از سوی این سازمان روانه بازار سرمایه کشور می شود. فعالان و اهالی تالار شیشه ایی نیز با استناد به اطلاعیه های منتشر شده نسبت به آینده سرمایه گذاری خود در بازارهای بورس تصمیم گیری می کنند.
کدال، سامانه ایی با آرزوهای باحال
روند اطلاع رسانی از سوی سازمان بورس در طی سال های اخیر و به خصوص بعد از راه اندازی سامانه کدال که بر اساس ماده 2 قانون بازار اوراق بهادار ایران (مصوب آذر ماه 1384)، در راستای حمایت از حقوق سرمایه گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعهی بازار شفاف، منصفانه و کارایی اوراق بهادار به منظور نظارت بر حسن اجرای قانون و «کاهش فاصلۀ زمانی بین تهیۀ اطلاعات تا انعکاس آن به عموم سرمایه گذران» شکل گرفته است نسبت به سال های گذشته سرعت بهتری پیدا کرده است و دیگر مانند گذشته دسترسی به صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس مشکل و پیچیده نیست و همه سرمایه گذران براحتی می توانند از طریق این سامانه به اطلاعات مالی شرکت هایی که در آن سرمایه گذاری کرده اند دست پیدا کنند.
مراحل پر پیچ وخم شش گانه افشای اطلاعات
در حال حاضر شیوه اطلاع رسانی از طریق سامانه کدال از ابتدا تا انتها که نهایتا اطلاعات و صورت های مالی یک شرکت در معرض اطلاع عموم سرمایه گذران قرار می گیرد در 6 مرحله «آماده سازی و ثبت گزارشها به وسیله ناشران، دریافت و پذیرش گزارشها توسط سامانه، ذخیره و بازیابی گزارشهای دریافتی، تحلیل و نظارت بر گزارشها توسط کارشناسان سازمان، استخراج گزارشهای متنوع از اطلاعات ارسالی توسط ناشران و انتشار اطلاعات تعریف و اجرا شده است.
اولین نکته اصلی و محوری این گزارش بر این موضوع تاکید دارد که چرا باید بعد از ارسال صورت های مالی یک شرکت بورسی بعضا 15 روز تا افشای اطلاعات و اطلاع رسانی به بازار و سرمایه گذران زمان طی شود ؟!
براساس این گزارش این اتفاق در حالی روی می دهد که در ماده 41 قانون بازار اوراق بهادار ایران در فصل پنجم با محوریت «اطلاعرسانی در بازارهای اولیه و ثانویه» به روشنی تصریح شده است که سازمان بورس موظف است بورسها، ناشرانِ اوراق بهادار، کارگزاران، معامله گران بازارگردانان، مشاوران سرمایهگذاری و کلیه تشکلهای فعال در بازار سرمایه را ملزم نماید تا براسـاس استانداردهای «حسابداری و حسابرسی ملی کشور»، اطلاعات جامع فعالیت خود را انتشار دهند.همچنین از سویی دیگر به صراحت در ماده 42 این فصل نیز اشاره شده است که ناشر اوراق بهادار موظف است صورتهای مالی را طبق «مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشدهی مالی و آییننامهها و دستورالعملهای اجرایی» که توسط سازمان ابلاغ میشود، تهیه کند.
سرعت گیرهای چهارگانه عدم افشای اطلاعات
حال سوال اصلی این است: در شرایطی که صورت های مالی شرکت ها بر اساس فرمت و ساختار ماده های 41 و 42 قانون فوق تنظیم و با تایید حسابرس، بازرس، بخش مالی، اعضای هیات مدیره و در نهایت با امضای مدیرعامل قانونی شرکت به سازمان بورس ارائه می شود چرا باید بر اساس ماده 40 همان قانون، سازمان بورس با تعریف زمانی تا «حداکثر ظرف مدت 15 روز» در پروسه رسیدن اطلاعات به بازار 4 سرعت گیر افشای صورت های مالی ایجاد کند تا اطلاعات در کمترین زمان ممکن به دست اهالی بازار سرمایه نرسد ؟!
برمبنای فصل پنجم قانون بازار اوراق بهادار که در فصل اطلاع رسانی که به آن اشاره شد بعد از «آماده سازی و ثبت گزارشها به وسیله ناشران»، سازمان بورس تا افشای اطلاعات و اعلام عمومی اطلاعات در بازار 4 سرعت گیر انتشار و افشای اطلاعات و کند کردن سرعت رسیدن اطلاعات به همه سرمایه گذاران با عباراتی همچون «دریافت و پذیرش گزارشها توسط سامانه، ذخیره و بازیابی گزارشهای دریافتی، تحلیل و نظارت بر گزارشها توسط کارشناسان سازمان، استخراج گزارشهای متنوع از اطلاعات ارسالی توسط ناشران » ایجاد کرده است که به نوعی ماده های 41 و 42 قانون فوق را زیر سوال می برد چرا که با انجام دستورات و نظارت های سازمان تا قبل از ارسال گزارش ها توسط شرکت ها دیگر تحلیل و ارزیابی اطلاعات از سوی کارشناسان بورس چه معنایی خواهد داشت جز ایجاد یک فرصت شکل گیری رانت اطلاعاتی و اختلال در روند شفاف سازی و اطلاع رسانی سریع صورت های مالی به بازار و سرمایه گذرانی که مبنای بنیادین سرمایه گذاری خود را بر اساس صورت های مالی شرکت ها بنا نهاده اند ؟!
دوئل نابرابر سهامدارن با مدیران شرکت ها
اما اتفاق جالب توجه و تعجب برانگیز دیگر که شاید اهمیت آن از نکته ابتدایی کمتر نباشد به عدم مسولیت پذیری سازمان بورس با همه این کنترل ها، نظارت ها و قرار دادن سرعت گیرهای متفاوت در مسیر اطلاع رسانی به بازار بر می گردد، دقیقا جایی که به صراحت در ماده 43 قانون مزبور بر آن تاکید شده است که «ناشر، شرکت تأمین سرمایه، حسابرس و ارزشیابان و مشاوران حقوقی ناشر» مسئول جبران خسارات وارده به سرمایهگذارانی هستند که در اثر قصور، تقصیر، تخلف و یا به دلیل ارائه اطلاعات ناقص و خلاف واقع در عرضه اولیه که ناشی از فعل یا ترک فعل آنها باشد، متضرر گردیدهاند.این ماده به خوبی نشان می دهد، در حالی که اطلاعات مالی شرکت ها توسط کارشناسان سازمان بورس در فیلترهای نهایی قبل از افشای اطلاعات در بازار تحلیل و ارزیابی می شوند اما در صورت اشتباه و ارائه اطلاعت نادرست به بازار، سازمان بورس براحتی خود را از این گونه غائله ها کنار می کشد و در این دوئل نابرابر سرمایه گذران و شرکت ها رو در روی یکدیگر قرار می گیرند !!
هر چند در تبصره هایی در قانون راهکارهایی برای این گونه سهامدران و سرمایه گذران که بخاطر اطلاعات نادرست و غیرشفاف متضرر می شوند، تعریف شده است اما نقش تماشاگر بودن سازمان بورس در حالی که تا قبل از این مرحله خود بازیگر اصلی ماجرا بوده است به شکل تاسف برانگیزی خود را نشان می دهد.
کارشناسانی برای تمام فصول
در پایان باید به این نکته هم اذعان داشت که براساس آخرین اطلاعات اعلام شده از سوی سازمان بورس در زمینه «پیش بینی سود و زیان خالص بر مبنای صنعت» در 30 مهر 1390 بورس کشور دارای 36 صنعت متفاوت با 328 شرکت فعال در زیر گروه این صنایع می باشد و طبیعتا سازمان بورس باید صاحب کارشناسان زبده و باتجربه زیادی باشد که در زمینه تحلیل و ارزیابی بیش از 328 شرکت فعال و نزدیک 500 شرکت در مجموع در طی روز مشغول رصد، ارزیابی، تحلیل، جمع آوری اطلاعات و ... هستند و این در حالی است روز به روز پذیرش شرکت ها در بازار سرمایه بیش تر از قبل می شود .
تورم کارشناسان شرکتها تا کجا ادامه دارد ؟
با این رویه و شیوه اطلاع رسانی سازمان بورس تنها گزینه ایی که باقی می ماند این خواهد بود که احتمالا این سازمان خودانتظام به ده ها و یا شاید صدها کارشناس زبده دیگر در آینده ایی نزدیک نیاز خواهد داشت. البته سازمان بورس برای تامین مالی این تعداد نیروی انسانی به دلیل تعریف ساختارهای جذب منابع مالی متنوع در سراسر نهادهای مرتبط با بازار سرمایه نباید مشکل خاصی داشته باشد. هر چند که بهترین راه حل اصلاح این شیوه اشتباه است.
منبع : بورس نیوز