وضعیت صنایع بورسی در دولت روحانی

روزهای سبز به خاکستری تبدیل شد

در شرایطی که دولت حسن روحانی نزدیک به یک‌سال از عمر خود را می‌گذراند، بازارهای مالی هر یک وضعیت خاص خود را دارند. از یکسو بازارهای سکه، ارز و مسکن همچنان در رکود به سر می‌برند و از سوی دیگر در حالی که بورس از ابتدای دولت جدید اوضاع مثبت و تاریخی‌ای داشت در ادامه هر چقدر رو به جلو آمدیم شرایط بورس از وضعیت رویایی به وضعیتی دراماتیک تبدیل شد. در ابتدا جو مثبتی در تالار شیشه‌ای و سهامداران حاکم شد که البته کاملا طبیعی و قابل پیش‌بینی بود به‌طوری که شاخص‌های بورس و صنایع حاضر در آن که بیش از 30 صنعت هستند روزهای داغ و هیجان‌انگیزی را به وجود آوردند. در سویی دیگر شاخص کل با دست یافتن به قله‌های 60، 70، 80 و حتی تا مرز 90 هزار واحد بورس را به کانون توجه اقتصاد ایران تبدیل کرد و از طرف دیگر صنایع حاضر در بورس با استفاده از شرایط آن زمان هر یک با یک جهش قابل توجه قیمتی مواجه شدند. علت‌های زیادی برای این تحولات وجود داشت از بازگشت امید سرمایه‌گذاران تا چشم‌انداز کاملا مثبت آینده و از ابعاد اقتصادی تا سیاسی همگی توانستند به موتور محرک حرکت شتابان روبه جلوی صنایع بورس تبدیل شوند.در ماه‌های ابتدایی همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم، گشایش‌های خوبی در سطح بین‌الملل برای ایران به وجود آمد. یکی از آنها کم شدن شدت تحریم‌های صنعت پتروشیمی بود که تاثیر آنی آن در بورس توانست این صنعت را به یک صنعتی پیشرو در تالار شیشه‌ای تبدیل کند و هجوم خریداران همچنین تشکیل صف‌های خرید و فروش داغ این صنعت تا مدت‌ها همه چیز را در بورس تحت تاثیر قرار داد. اوضاع برای سایر صنایع مولد و بنیادی همانند سرمایه‌گذاری، بانک‌ها، خودرویی، کانه فلزی، معدنی، فلزات اساسی و حتی غذایی نیز مناسب شد و عملا یک اجماع صعودی بدون برنامه‌ریزی شده در بورس بین سهامداران و سهم‌ها تشکیل شد.

بازدهی شگفت‌انگیز صنایع بورسی

هر چند همه پیش‌بینی‌ها از ادامه این تحولات در بورس حکایت می‌کرد. تحلیلگران بازار سرمایه هر یک به نوعی از ادامه این روند و عمری شدن آن در بورس خبر می‌دادند و دیگر خبری از تحلیل‌های هشداری نبود اگر تا قبل از آن میان توصیه‌ها و ارزیابی فعالان بازار دستور احتیاط نیز وجود داشت در آن برهه از زمان دیگر مثل همیشه این توصیه‌ها وجود نداشت. از یکسو دعوت به خرید سهام و حضور در بورس صنایع تالار شیشه‌ای را به رونق‌های بی‌سابقه هدایت می‌کرد و از سوی دیگر رکود سایر بازارهای موازی «ارز، سکه، طلا، مسکن و...» به بورس و صنعت‌های حاضر در آن کمک شایان توجهی کرد تا این بازار به یکه‌تازی خود ادامه دهد.اوضاع تا دی‌ماه 1392 همچنان مثبت و صعودی بود اما پس از آنکه آرام آرام توافق‌های ایران و 1+5 در بحث هسته‌ای به درازا کشیده شد بورس و سهامداران آن نیز افق‌های تردیدآمیزی را مشاهده کردند.

عقبگرد تاریخی صنعت‌ها

در ابتدا ریزش قیمت‌ها را به نوسان بورس و ذات این بازار نسبت دادند، حتی همه چیز را طبیعی عنوان می‌کردند اما در کمتر از یک ماه، کاهش قیمت سهم‌ها، شاخص و ریزش قیمت عمومی در بازار سهام باعث شد تا صنایع بورس در یک عقبگرد تاریخی قرار گیرند. حالا دیگر خبری از صعودهای شدید نبود و رشد قیمت‌ها جای خود را به کاهش‌های ادامه‌دار می‌داد و حتی صنایع بازار سهام هم در این وضعیت روزهای قرمز و کاهش شدیدی را تجربه کردند. اما در ابتدای ریزش‌ها هم حتی خوشبین‌ترین معامله‌گران نیز تصور نمی‌کردند وضعیت بورس و قیمت سهم‌ها آنقدر بحرانی شود که در کمتر از سه ماه همه راه‌های شش ماهه خراب شود تا اوضاع در این بازار به خط قرمز و هشدار نزدیک گردد. در این زمان صنعت‌هایی که در شرایط مطلوبی قرار داشتند، نتوانستند تاب و توان مقاومت ادامه‌دار داشته باشند و با ریزش قیمت‌ها مواجه شدند و یک نگرانی بزرگ را شکل دادند. حال در سال جدید نیز که بیش از سه ماه از آغاز آن می‌گذرد اوضاع برای این بازار سرمایه پرریسک مناسب نشده است و همچنان ریزش قیمت سهم‌ها در آن ادامه دارد. در این بستر، صنایع حاضر در بورس نیز در یک گرداب سقوط قرار گرفته‌اند و سهامداران را با خود از عرش به فرش رساندن هرچند که به تازگی برای اطمینان‌بخش کردن آینده این بازار و مهار کردن افت قیمت‌ها بیمه سهام بار دیگر در بورس اجرایی شد اما چشم‌انداز اقتصادی و سیاسی مبهم فعلی ایران در سطح جهان و روشن نبودن تکلیف پرونده هسته‌‌ای یک نگرانی عمومی را در سطح بورس و صنایع آن شکل داده که به ریزش قیمت‌ها در روزها، هفته‌ها و ماه‌های متوالی تبدیل شده است.

آینده صنایع

به هر حال بازار منتظر بازخورد طرح نجات بیمه سهام در بورس است. جالب‌تر آنکه صنایعی که در بین 29 شرکت این طرح هستند قرار است بیمه سهام برای آنان اجرا شود که همگی از ارکان قدرتمند بازار سهامند که می‌توانند اعتماد، بخش بزرگی از بازار سهام و سهامداران را به خود جلب کنند. اما هرچند فقط به داخل بازار سهم ایران مرتبط نمی‌شود چراکه باید به موازات اقدامات داخلی در سطح خارجی و حل‌وفصل مشکلات تحریم‌ها هم اقدامات گسترده‌ای شکل گیرد تا بازار سهام و معامله‌گران آن بتوانند با خیال آسوده در آن به دادوستد سهم‌ها بپردازند و کلید اصلی این اتفاق زمانی راهگشا خواهد شد که صنعت‌های حاضر در آن بتوانند به تحرک‌های قبلی خود دست پیدا کنند که لازمه آن نیز برطرف شدن نکاتی است که به آن اشاره کردیم. در پایان ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که صنعت‌های حاضر در بورس در مجموع ارزش بازار سرمایه ایران را به بیش از 343 هزار میلیارد تومان رسانده‌اند که به خوبی ارزش و جایگاه آن در اقتصاد ایران را مشخص می‌کند و این 38 صنعت نشان می‌دهند اگر اوضاع به صورت عادی و طبیعی در اقتصاد ایران در سطح تعامل با دنیا روبه جلو رود، افق‌های پیش‌روی این صنعت‌ها می‌تواند بورس را بار دیگر به بازاری بدون رقیب در ایران تبدیل کند. هرچند که شفافیت هم در این بازار از ابزارهای اصلی است که بخشی از صنایع از آن فراری هستند اما در شرایط مثبت و امیدوارکننده این موضوع هم می‌تواند به خوبی حل‌و‌فصل شود.

روزنامه جهان صنعت + لینک دوم + لینک سوم