گزارش های یک خبرنگار
حقیقت را نباید در ذهن نگاه داشتگزارش های یک خبرنگار
حقیقت را نباید در ذهن نگاه داشتبا اروپایی‌ها در حال مذاکره هستیم
هادی مومنی- حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل تازه بورس کالا که به تازگی جانشین حسین پناهیان مدیرعامل پیشین این بورس شده است. در اولین نشست خبری خود در فضایی متفاوت‌تر از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی روبه‌روی خبرنگارانی نشست که با حساسیت خاص موضوعات متفاوتی را دنبال می‌کردند تا به یک پاسخ قانع‌کننده برسند. هر چند در این نشست حاشیه «بورس مسکن» به خوبی شفاف و تشریح نشد اما مباحث دیگر به درستی توانست بخشی از ابهام‌های موجود را برطرف کند. در این نشست خبری مدیرعامل بورس کالا در پاسخ به سوال «جهان صنعت» مبنی بر اینکه شرکت‌های خارجی فورفیتینگ «رتبه‌سنجی و اعتبارسنجی» بر چه اساس و مبنایی و از چه کشورهایی انتخاب خواهند شد، اظهار داشت، برای رتبه‌سنجی، اعتبارسنجی و اخذ تضامین استاندارد نیاز است تا از شرکت‌های خارجی در بورس کالای ایران استفاده شود و مذاکرات اولیه با معتبرترین شرکت‌های اروپایی در حال انجام است تا شرایط و بستر‌های مورد نیاز سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور و فعالیت در بورس کالای ایران مهیا شود. مرد نخست بورس کالا در پاسخ به سوال دیگر «جهان‌صنعت» مبنی بر اینکه سیاست بورس کالا بر اساس تامین مالی بر مبنای سیاست‌های توسعه‌ای ششم اقتصادی که چندی پیش توسط رهبر معظم انقلاب مشخص و ابلاغ شد چیست، پاسخ داد انتشار اوراق سلف موازی یکی از سیاست‌هایی است که توسط آن تامین مالی معنی‌دار در این بورس انجام می‌شود.
برندسازی
مدیرعامل بورس کالا در ادامه این نشست خبری به چشم‌انداز اقتصاد جهانی و عملکرد چهار ماهه سال 94 در مقایسه با مدت مشابه سال 93 پرداخت و درباره برنامه‌های بورس کالا در سال‌جاری و پس از تحریم، اهم برنامه‌های توسعه‌ای از جمله راه‌اندازی قراردادهای مشتقه ارز، محصولات فولادی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی، گسترش معاملات تالار صادراتی، ایجاد امکان تامین مالی بین‌المللی و همچنین مقدمات مقدمات عرضه املاک و سیمان توضیحاتی را ارایه کرد. وی پس از تبریک روز خبرنگار و تقدیر از خبرنگاران و رسانه‌های کشور در شفاف‌سازی اقتصاد ملی، بر نقش‌آفرینی بورس کالای ایران در توسعه تعاملات بین‌المللی در دوران پساتحریم تاکید کرد و گفت: با توجه به اهمیت بورس کالا و جایگاه مطلوب این بورس در بورس‌های منطقه‌ای، تبدیل برند بورس کالا به یک برند جهانی، دور از دسترس نیست و این بورس با ایجاد امکان پوشش ریسک در بازارهای بین‌المللی درصدد افزایش عمق و تعداد بازیگران بین‌المللی و ایجاد امکان تامین مالی بین‌المللی از طریق فراهم کردن امکان فعالیت موسسات فورفیتینگ به منظور تامین مالی صادرات و واردات است. سلطانی‌نژاد با اشاره به امکان ایجاد زمینه لازم برای معاملات مدت‌دار و اعتباری بین‌المللی در بورس کالا خاطرنشان کرد: گسترش معاملات تالار صادراتی در این بورس از طریق افزایش تنوع کالاها نظیر محصولات پتروشیمی، مواد معدنی، سیمان امکانپذیر است و فراهم کردن زمینه حضور عرضه‌کنندگان خارجی در رینگ صادراتی، معاملات ارزی در رینگ صادراتی و راه‌اندازی معاملات سوآپ کالایی با کشورهای همجوار در دستور کار این بورس قرار دارد.
راه‌اندازی معاملات اوراق صندوق‌های کالایی
مدیرعامل بورس کالا با اشاره به لزوم گسترش بازار از طریق نوآوری و گسترش ابزارهای مالی گفت: با توجه به موجودی انبارهای شرکت‌های بزرگ فولادی و پتروشیمی کشور، می‌توان به پشتوانه این انبارها، معاملات اوراق صندوق‌های کالایی در بورس کالا را راه‌اندازی کرد تا مجموعه این شرکت‌ها بتوانند با فروش اوراق این صندوق‌ها، از نقد شدن منابع حبس شده در انبارهای خود، اطمینان حاصل کنند. همچنین انتشار اوراق سلف استاندارد روی تعدادی از محصولات پتروشیمی نیز در این بورس در دستور کار قرار دارد.
اقتصاد مقاومتی
بر اساس این گزارش، سلطانی‌نژاد در ادامه با بیان اینکه با توجه به اهمیت بورس کالا، جایگاه و وظایف این بورس در اسناد بالادستی اقتصاد کشور کاملا مشخص شده است، گفت: بورس کالا می‌تواند در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی با ایجاد تنوع در روش‌های فروش، انتخاب مشتریان راهبردی، مشارکت دادن بخش‌خصوصی در فروش، افزایش صادرات پتروشیمی و افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی در جهت مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نقش مهمی ایفا کند. مدیرعامل بورس کالا شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی و همچنین شفاف و روان سازی نظام توزیع و قیمت‌گذاری و روزآمدسازی شیوه‌های نظارت بر بازار را از دیگر مزایای بورس کالا برای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دانست. سلطانی‌نژاد در ادامه با اشاره به برنامه ششم توسعه و با بیان اینکه گسترش و تعمیق نظام جامع تامین مالی و ابزارهای آن از جمله سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه است، گفت: جایگاه بورس کالا به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه کشور در برنامه ششم توسعه کاملا مشخص و آشکار است و مقرر شده که با مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی، افزایش سهم موثر بازار سرمایه در جهت توسعه سرمایه‌گذاری و ثبات و پایداری و کاهش خطرپذیری فعالیت‌های تجاری و اقتصادی کشور، گسترش و تعمیق نظام جامع تامین مالی صورت گیرد که اقتصاد ملی می‌تواند جهت تحقق این مهم از ظرفیت بورس کالا استفاده کند. مدیرعامل بورس کالا در ادامه توضیح داد: براساس ماده «21» قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به منظور تنظیم مناسب بازار، افزایش سطح رقابت، ارتقای بهره‌وری شبکه توزیع و شفاف‌سازی فرآیند توزیع کالا و خدمات، دولت مکلف است با رعایت قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌و چهارم قانون اساسی، قیمت‌گذاری را به کالاها و خدمات عمومی و انحصاری و کالاهای اساسی یارانه‌ای و ضروری محدود کند. باتوجه به اینکه بورس کالا نشان داده است توانسته در اصلاح سیستم قیمت‌گذاری و کشف نرخ منطقی، شفاف و منصفانه نقش قابل قبولی ایفا کند، در راستای این قانون همچنان می‌تواند گام قابل قبولی بردارد.
آمار فعالیت 4 ماهه
مدیرعامل بورس کالا با ارایه آمار معاملات این بورس طی سال گذشته و چهار ماهه سال‌جاری معاملات بورس کالا را تحت تاثیر دو دسته عوامل حقیقی و عوامل اسمی دانست و بیان کرد: وضعیت تولید و تقاضای کالاها در کشور و توسعه بازارهای بورس کالا، مهم‌ترین عوامل حقیقی هستند و عوامل اسمی شامل تورم، نرخ ارز و قیمت‌های جهانی کالاهاست. وی درباره کاهش ارزش معاملات محصولات صنعتی و معدنی و پتروشیمی در این بورس در چهار ماهه سال 94 گفت: ارزش معاملات محصولات صنعتی و معدنی در بورس کالا با توجه به رکود بخش‌های مسکن و فولاد کشور در این مدت از کاهش 33 درصدی برخوردار شد ضمن آنکه در بخش محصولات پتروشیمی نیز این بورس افت 31 درصدی ارزش معاملات را با توجه به وضعیت بازارهای جهانی و داخلی تجربه کرد لیکن در بخش کشاورزی با توجه به اجرایی شدن آیین‌نامه ماده «33» قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و تعاملات مطلوب صورت گرفته با وزارت جهاد کشاورزی، رشد چشمگیر 1900 درصدی برای این محصولات در چهار ماهه اول امسال ثبت شد. سلطانی‌نژاد در ادامه با اشاره کاهش ارزش 47 درصدی ارزش معاملات قراردادهای آتی در این بورس گفت: عدم رونق بازار نقدی سکه در این مدت و کاهش نوسانات قیمت سکه طلا، بر افت معاملات سکه در این بورس تاثیرگذار بوده است. وی با اشاره به اقدامات بورس کالا برای رونق معاملات قراردادهای آتی گفت: ایجاد جذابیت در اوراق موجود از طریق ابزارهایی نظیر کاهش وجه تضمین و راه‌اندازی قراردادهای اختیار معامله به همراه ترویج و فرهنگ‌سازی هدفمند در حوزه قراردادهای مشتقه در تعامل با دستگاه‌های سیاست‌گذار و فعالان بازار از جمله اقداماتی است که در دستور کار این بورس قرار دارد.
برنامه‌ها
سلطانی‌نژاد با اشاره به اهم برنامه‌های بورس کالا در سال 94 گفت: راه‌اندازی قراردادهای مشتقه روی ارز، محصولات فولادی و پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی و ایجاد امکان دسترسی برخط کارگزاران و فعالان بازار به سیستم معاملاتی بورس کالای ایران از مهم‌ترین اقدامات این بورس در سال‌جاری به شمار می‌رود. وی بخش دیگری از برنامه‌های سال‌جاری را مبتنی بر تعاملات این بورس با نهادها و سازمان‌های ذینفع برشمرد و افزود: ترویج و فرهنگ‌سازی هدفمند در حوزه قراردادهای مشتقه در تعامل با دستگاه‌های سیاست‌گذار و فعالان بازار، توسعه تعاملات بورس کالا با شرکت‌های کارگزاری به عنوان بازوی بازاریابی این نهاد در راستای تقویت شبکه بازاریابی، توسعه تعاملات نظام‌مند و برنامه‌محور با تمامی ذی‌نفعان بورس کالا علی‌الخصوص تشکل‌های صنفی و نهادهای سیاست‌گذار و اجرایی در بازار کالایی، توسعه تعاملات با بانک‌ها و صندوق‌های ضمانت به منظور کمک به تامین مالی خریداران کالا از طریق بورس کالا جهت گسترش معاملات نسیه از دیگر برنامه‌های بورس کالا در سال‌جاری است.
بورس ارز
مدیرعامل بورس کالا درباره زمان راه‌اندازی و چگونگی تشکیل بورس ارز گفت: سیاست‌گذار این مساله بانک مرکزی است و مذاکرات در این باره ادامه دارد. وی با بیان اینکه بورس کالا در این زمینه آمادگی کامل دارد به ظرفیت توسعه بورس ارز اشاره کرد و گفت: شرکت بورس کالا تجربه خوبی در قرارداد آتی سکه دارد که این تجربه قابل تعمیم به بورس ارز نیز می‌باشد. وی ادامه داد: آنچه در بورس ارز اهمیت دارد این است که بورس کالا به کمک بانک مرکزی اقدام به تنظیم بازار ارز خواهد کرد. در این زمان ارز دو نرخی وجود نخواهد داشت و قیمت ارز در این بازار تعیین می‌شود. وی با بیان اینکه در قدم اول دو ارز رایج در این بازار وجود خواهد داشت، گفت: با توجه به قراردادها و برنامه‌ریزی‌هایی که با کشورهای مختلف در آینده خواهیم داشت می‌توانیم از ظرفیت بورس ارز برای سایر واحدهای پولی دنیا استفاده کنیم. در ادامه به توصیف شرایط کنونی بازار ارز پرداخت و تشریح کرد: دو نرخی بودن بازار ارز، فقدان شفافیت در عملکرد ارکان بازار، عدم مکانیسم شفاف کشف قیمت ارز، عدم توانایی جهت پوشش ریسک برای تجار و بازرگانان، عدم وجود ساختار مناسب جهت تعامل میان فعالان بازار ارز و سیاست‌گذاران بازار و عدم وجود ابزارهای کنترلی جهت نظارت بر بازار ارز، شرایط کنونی این بازار را به نمایش می‌گذارد که بورس کالا با هماهنگی و همکاری بانک مرکزی به عنوان متولی بازار ارز کشور، تصمیم دارد با راه‌اندازی بورس ارز، گامی اساسی در جهت شفافیت معاملات این بازار بردارد. وی با اشاره به لزوم حضور معامله‌گران بازار آتی از جمله پوشش‌دهندگان ریسک، سفته‌بازان و آربیتراژگران در بورس ارز افزود: کشف شفاف قیمت، از بین بردن ریسک‌های اعتباری طرف مقابل، قابلیت دسترسی برای تمام شرکت‌کنندگان در بازار و نقدشوندگی بسیار بالا از جمله مزیت‌های ابزار آتی به منظور تحقق پوشش ریسک است که این ویژگی‌ها شامل بازار قراردادهای آتی ارز نیز خواهد شد. وی بر توسعه فرهنگ‌سازی در بورس کالا تاکید کرد و گفت: خبرنگاران و رسانه‌ها می‌توانند در آشنا کردن فعالان اقتصادی و مردم با فعالیت‌های بورس کالا و توسعه فعالیت‌های بورس کالا به صورت یک مطالبه عمومی، نقش بسزایی را ایفا کنند.
ورود سیمان به بورس
این مقام مسوول در بورس کالا به موضوع ورود سیمان هم به این بورس اشاره کرد و گفت: آزادسازی قیمت سیمان و ورود این محصول به بازار آزاد قیمت‌گذاری یک اتفاق مبارک است. مذاکرات از قبل برای نهایی شدن ورود سیمان به بورس کالا صورت گرفته و موافقت اولیه آن نیز اخذ شده اما اینکه چه زمانی این مهم محقق می‌شود بستگی به تمایل شرکت‌های این گروه دارد. حضور سرمایه‌گذاران خارجی از طریق واسطه‌های مالی وی با اشاره به برنامه بورس کالا به منظور بین‌المللی شدن پس از رفع تحریم‌ها گفت: یکی از مسایلی که در حوزه بین‌المللی‌سازی بورس در شرایط پساتحریم دنبال می‌کنیم حضور نهادهای مالی بین‌المللی در ایران است تا به این طریق دانش مالی در کشور توسعه پیدا کند. وی ادامه داد: ما به دنبال حضور سرمایه‌گذاران خارجی از طریق واسطه‌های مالی از جمله کارگزاری‌ها، بانک‌ها، نهادهای خزانه‌دار و... هستیم تا به این وسیله توسعه بورس کالا اتفاق بیفتد.