برای کشوری که بیش از یکصد
سال از اکتشاف نفت در آن میگذرد و هنوز دارای یک بورس برای این طلای سیاه نیست
عرضه نفتخام در بورس کالا در سالجاری میتوانست یک اتفاق ویژه باشد از این جهت
که ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده و تاثیرگذار نفت در جهان باید از سالها
پیش به فکر راهاندازی یک بورس نفت مستقل در ابعاد منطقهایی و جهان میبود که بهخاطر
شرایط ویژه سیاسی، اقتصادی و راهبردی سالیان گذشته و حال حاضر این رویای دیرین هیچگاه
از حد شعارهای دولتمردان و تصمیمسازان فراتر نرفت و بورس نفت در ایران شکل نگرفت
و حتی عرضه محدود آن در بورس کالا با کارشکنیهای وزارتخانه صددرصد دولتی ایران به
سرانجام نرسید و حال در رویدادی تازه بالاخره بعد از مدتها دعوای پنهان و آشکار
بین بورس و وزارت نفت بر سر عرضه نفتخام در بورس کالا که در چند نوبت با فشارهای
وزارت نفت این عرضه با شکست روبهرو شد حال در تصمیمی تازه به جای بشکههای نفتخام
این بار قرار است اوراق سلف نفت برای مردم عرضه شود تا شاید از این طریق به جای
راه پیدا کردن بشکههای نفتخام در سبد سرمایهگذاری خانوادههای ایرانی یا پول آن
در سفرههای مردم اوراق خوش آب و رنگ این کالای وسوسهانگیز که به طلای سیاه معروف
است جایگزین همه آرزوهای گذشته شود تا با عرضه و فروش این اوراق دو طرف، یعنی دولت
و مردم به سود مدنظر خود دست پیدا کنند.
در آخرین رویدادهای مرتبط با
این اوراق دستورالعملهای اوراق سلف نفتی نیز به تصویب هیات مدیره سازمان بورس
رسیده است و برای آنکه در آیندهای نزدیک شائبههایی همچون قمار بودن این معاملات
که این روزها به برچسب ناخوشایند معاملات آتی تبدیل شده است، شکل نگیرد یا خلاف
شرع و موازین اقتصاد اسلامی نباشد کلیات این اوراق در کمیته فقهی سازمان بورس نیز
مورد بررسی، تحلیل و تصویب کارشناسان فقه و شرع اسلامی قرار گرفته است تا همه چیز
در آینده با یک برنامهریزی و استانداردهای تدوین شده کامل و جامع پیش برود.
تصویب دستورالعمل اوراق سلف نفتی
براساس آخرین تصمیمها رییس سازمان بورس اوراق بهادار نیز از تصویب دستورالعمل سلف موازی نفتی در هیاتمدیره این سازمان خبر داد و به پایگاه اطلاعرسانی بازار سرمایه گفت: در جلسه اخیر هیات مدیره سازمان بورس، دستورالعمل سلف موازی نفتی بررسی و به تصویب رسید. وی اظهار داشت: از این پس وزارت نفت میتواند با اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح، اوراق سلف نفتی منتشر کند.علی صالحآبای خاطرنشان کرد: دستورالعملهای اوراق مرابحه و قرضالحسنه نیز در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس به تصویب رسیده است و هماکنون در دستورکار هیات مدیره سازمان قرار دارد. سخنگوی سازمان بورس در مورد زمان راهاندازی معاملات آپشن در بورس اوراق بهادار تهران و بورس کالا گفت: در حال حاضر بسترهای مقرراتی این معاملات در بازار سرمایه فراهم است. وی اضافه کرد: دستورالعملهای معاملات آپشن کالا و سهام در کمیته تدوین مقررات تصویب و در هیاتمدیره سازمان بورس مطرح شده است. رییس سازمان بورس گفت: دستورالعملهای فوق به کمیته فقهی سازمان بورس ارسال شده است تا از لحاظ شرعی و فقهی مورد بررسی قرار گیرد. صالحآبای با بیان اینکه معاملات قراردادهای آتی بورس تهران به سیستم جدید منتقل شده است، افزود: هنوزBack office کارگزاریها متناسب با ساختار جدید ارتقا نیافته است و باید نرمافزارهای واسط تکمیل شود تا شرایط برای راهاندازی معاملات آپشن در بازار مهیا شود. رییس سازمان بورس راهاندازی معاملات آپشن را یکی از ضرورتهای بازار اوراق بهادار اعلام و اظهار امیدواری کرد تا هرچه سریعتر بسترهای نرمافزاری این معاملات در بازار فراهم شود.
اعلام موافقت کمیته فقهی
در همین حال رییس اداره امور بورسها و ناشران نیز از تصویب جزییات دستورالعمل اوراق سلف نفتی در چهارشنبه هفته گذشته در کمیته فقهی سازمان بورس خبر داد و گفت: شنبه هفته جاری نیز این دستورالعمل در هیات مدیر سازمان بورس بررسی و تصویب شد. محمود خواجهنصیر در گفتوگو با فارس ضمن اشاره به اینکه پیش از این کلیات این اوراق در کمیته فقهی به تصویب رسیده بود، اظهار داشت: پس از تصویب جزییات در کمیته فقهی، شنبه هفته جاری این دستورالعمل در هیات مدیره سازمان مطرح و به تایید رسید. رییس اداره امور بورسها و ناشران در خصوص مراحل بعدی برای انتشار این اوراق بیان کرد: پس از این، مشخصات قرارداد از جمله نرخ سود، مدت قرارداد و سایر موارد باید از سوی شرکت ملی نفت ایران به بورس کالا و سپس به هیات پذیرس ارسال و به تصویب برسد.
اوراق سلف نفتی چیست؟
اوراق سلف موازی نفت یک ابزار جدید مالی است که قرار است بر اساس مشخصات آن یک کف سود برای خریداران اوراق در نظر گرفته شود حتی دارنده اوراق، اختیار فروش اوراق نفتی را در سررسید به شرکت ملی نفت در صورت متضرر شدن دارد.همچنین توافق شده که معاملات ثانویه آن در بورس کالا انجام شود ولی عرضه عمومی این اوراق میتـواند در شبکه بازار سرمایه یا بانکی انجام شود. همچنین در تعیین قیمت اوراق سلف نفتی جدا از اینکه قیمت خرید و فروش آن در بازار ثانویه براساس مکانیزم عرضه و تقاضا محاسبه میشود، دو متغیر زمان باقیمانده تا سررسید اوراق و نوسانات قیمت روزانه نفت مهم است. به طوری که هر چه زمان سررسید نزدیکتر باشد، سود دوره نگهداری اوراق برمبنای قیمت روز نفت بوده و قیمت آنچه در زمان خرید و چه در زمان سررسید اوراق به نرخ مرجع بانک مرکزی برای ارز دلار تعیین میشود.